هرگز وعده سحری را حذف نکنید!

دکتر علی اکبر کمالی اردکانی کارشناس مواد غذائی دانشگاه علوم پزشکی یزد با اشاره به توصیه‌های کاربردی تغذیه‌ای در ماه مبارک رمضان

تصریح کرد: عادات و رفتارهای غلط غذایی، مشکلات سلامتی،چاقی و اضافه وزن را به همراه خواهد داشت که گرفتن روزه در ماه مبارک رمضان به کاهش عوارض و درمان عمده بیماری‌های مرتبط با این موضوع، نقش موثری دارند.

وی با بیان این که تأثیر روزه داری به کیفیت و کمیت غذای مصرفی و تغییرات وزن در طول ایام روزه داری وابسته است افزود: پیروی از یک برنامه غذایی صحیح در ماه مبارک رمضان از اهمیت خاصی برخوردار است تا هم عادات غذایی نادرست اصلاح شود و هم از برکات معنوی این ماه بهره مند شویم.

کمالی با تاکید بر اینکه در این ایام باید دو اصل تعادل و تنوع را در برنامه غذایی روزانه رعایت کنیم گفت: برای تقویت سیستم ایمنی بدن از همه گروه‌های غذایی مانند نان و غلات، شیر و لبنیات کم چرب، سبزی‌ها، میوه‌ها، انواع گوشت، حبوبات و تخم مرغ به میزان کافی استفاده کنیم.

این کارشناس موادغذایی توصیه کرد: روزه داری برای همه بزرگسالانِ سالم، می‌تواند ایمن باشد اما افراد دارای بیماری‌هایی نظیر دیابت، فشار خون و … هستندکه قبل از اقدام به گرفتن روزه باید حتماً با پزشک خود مشورت کنند.

این کارشناس مسئول خاطرنشان کرد: در صورتی که وزن شما مناسب است در ایام روزه داری سعی کنید با استفاده از توصیه‌های مناسب تغذیه‌ای، وزن خود را ثابت نگه دارید و اگر اضافه وزن دارید، با کمی کاهش در دریافت انرژی، طبق نظر مشاوران تغذیه به کاهش وزن خود کمک کنید تا از اثرات سودمند آن برخوردار شوید.

کمالی همچنین توصیه کرد: از مصرف زیاد مواد قندی و چربی در این ایام خودداری کنید، مصرف بی رویه مواد قندی، نوشیدنی‌های شیرین، غذاهای چرب و سرخ شده و مصرف زیاد نمک باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شوند.

این کارشناس مواد غذایی عنوام کرد: در هر شرایطی وعده سحری را در برنامه غذایی خود داشته باشید و به هیچ وجه آن را حذف نکنید. نخوردن سحری موجب سردرد، دردهای عضلانی، کاهش کارایی بدن در طول روز بروز خستگی و بی حوصلگی، افت سریع قند خون و سرگیجه می‌شود.

وی با بیان اینکه روزه داری بدون صرف سحری برای تمام گروه‌های سنی به ویژه نوجوانان و جوانان می‌تواند با عوارض زیادی همراه باشد گفت: پرخوری در هنگام سحر نه تنها از احساس گرسنگی جلوگیری نمی‌کند بلکه فشار زیادی را به معده و دستگاه گوارش وارد می‌کند و موجب تشنگی، سوءهاضمه، درد و نفخ معده می‌شود.

کمالی ادامه داد: در وعده سحری از خوردن غذاهای خشک و غذاهای پر ادویه خودداری کنید چون باعث عطش زیاد و ترش کردن در طول روز می‌شود. همچنین خوردن شیرینی و غذاهای شور و پرچرب موجب تشنگی در روز می‌شود.

وی توصیه کرد: سبزی‌های تازه مانند سبزی خوردن و سالاد و هم چنین ماست و خیار با کشمش و گردو توصیه می‌شود. انواع پلوهای مخلوط با کمی حبوبات و سبزی‌ها به همراه کمی مرغ و گوشت و انواع چلو خورش های کم چرب مثل کرفس، آلواسفناج جهت وعده سحری مناسب است.

او توضیح داد: نوشیدنی‌های خیلی شور مانند دوغ شور برای وعده سحر مناسب نیست زیرا باعث تشنگی در طول روز می‌شود. در صورت تمایل بهتر است دوغ کم نمک خانگی مصرف کنید. نوشیدن چای پررنگ در وعده سحر به دلیل افزایش دفع ادرار، سبب ایجاد کم آبی و تشنگی در روزه داران می‌شود.

این کارشناس اظهارداشت: خوردن غذاهای پر ادویه و خشک را در وعده سحر محدود کنید، چون موجب مشکلات گوارشی و ایجاد حس تشنگی زودرس در طی روز می‌شود. مصرف شیر به همراه نان، خرما یا شیر برنج گزینه مناسبی برای وعده سحری است و به ویژه برای نوجوان نیز بسیار مفید است. به منظور تأمین ریز مغذی‌ها مقادیر مناسبی از میوه‌ها، سبزی‌ها و لبنیات کم چرب در وعده سحری مصرف کنید. بلافاصله پس از سحری نخوابید چون باعث مشکلات گوارشی می‌شود. از میوه‌های خشک مانند خرما، کشمش و توت خشک همراه با آب جوش ولرم و چای رقیق استفاده شود. مصرف انواع چلوکباب و غذاهای پرکالری در سحر توصیه نمی‌شود.

وی با اشاره به نکات مهم تغذیه‌ای برای وعده افطار گفت: در وعده افطار مهم است که مایعات گرم و مواد قندی مانند خرما و عسل و یک غذای ساده و سبک مصرف شود. به هنگام افطار ابتدا روزه خود را با چای یا شیر گرم و خرما یا کشمش باز کنید، سپس به طور متناوب در طی شب می‌توانید مقداری نان و پنیر و سبزی و گردو یا شامی یا انواع کوکو و یا چند قاشق فرنی یا شیر برنج به آرامی میل کنید.

کمالی با بیان اینکه هنگام افطار پیش از احساس سیری دست از خوردن بکشید گفت: نوشیدن آب به میزان کافی به همراه شربت‌های کم شیرین (بیدمشک با گلاب، خاک شیر، تخم شربتی یا کاسنی) در فاصله افطار تا سحر برای پیشگیری از تشنگی توصیه می‌شود. استفاده از شیر ولرم در زمان افطار توصیه می‌شود، مواد سرد یا نوشیدنی‌های سرد معده را تحریک می‌کنند و همچنین تشنگی را نیز از بین نمی‌برند.

او توضیح داد: تفاده از سبزی‌ها و میوه‌ها در هنگام افطار و همچنین در فاصله زمانی بین افطار تا سحر به دلیل اینکه منبع خوبی از فیبر هستند برای دستگاه گوارش بسیار مفید است و مانع بروز یبوست می‌شود. مصرف زیاد آب در حین خوردن افطاری موجب ناراحتی‌های گوارشی می‌شود.بهتر است مایعات در فاصله زمانی بین افطار تا سحر به صورت تدریجی مصرف شود. از مصرف غذاهای حجیم، نفاخ، سرخ شده و پرچرب، نوشابه زولبیا بامیه و دسرهای شیرین پرهیز شود. در صورت تمایل می‌توانید در فاصله افطار تا سحر یک وعده غذایی مثل شام سبک مصرف کنید که البته این به وضعیت خود شخص و تمایل او به صرف غذا بستگی دارد. در هنگام افطار مصرف غذاهای سبک و مختصر شامل گروه‌های غذایی شیر و لبنیات (مانند شیر و ماست و پنیر) میوه‌ها و سبزی‌ها و نان و غلات توصیه می‌شود.علاوه بر آن مصرف شیر گرم و فرنی و یا شیر برنج در هنگام افطار مناسب است. بهتر است به جای غذاهای چرب و سرخ شده از غذاهای آب پز و بخارپز استفاده کنید.

این کارشناس مواد غذایی تصریح کرد: شایع‌ترین مشکل گوارشی در روزه داران ابتلاء به یبوست است که با رژیم غذایی مناسب و مصرف آب به میزان کافی بین وعده افطار تا سحر و مصرف میوه و سبزی تازه، آلو، انجیر، برگه هلو و زردآلو می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد. مصرف خورش ها مانند خورش آلو و دیگر خورش های حاوی سبزی نیز مفید است.