بانک مرکزی چه نقشی در گرانی ارز دارد؟

نرخ دلار در بازار آزاد از دیروز از ۲۵ هزار تومان گذشته و یکی از موضوعاتی که به عنوان علل گرانی‌های اخیر دلار از آن یاد می‌شود، افزایش قیمت درهم در سامانه نیما و بالا رفتن قیمت حواله درهم است. اما علل افزایش تدریجی قیمت حواله درهم چیست؟

فرشید فرزانگان، رئیس اتاق بزرگانی ایران و امارات می‌گوید: این مشکل از سوی بانک ‌مرکزی است.

بانک ‌مرکزی از تقاضای بازار عقب افتاد

او گفت: ما مشکلی در بحث عرضه نداریم و هر زمان که درهمی لازم باشد از دبی به راحتی تامین می‌شود. اما مسئله از سوی عوامل کنترل‌کننده بازار است. درحالی که دائما از جانب بانک‌مرکزی این گفته مطرح می‌شود که روزی ۳۰۰ میلیون درهم را شارژ می‌کنیم اما بازار پاسخی نمی‌دهد.

آنطور که فرزانگان می‌گوید ماجرا از این قرار است که ثبت سفارش‌هایی که مربوط به دریف ۲۱ باشند ارزشان به راحتی از طریق صرافی‌های بانکی تامین می‌شود اما ثبت‌سفارش‌های مربوط به دریف‌های ۲۲ و ۲۳ به بعد در اولویت پرداخت صرافی‌های بانکی نیستند. وقتی هم که اولویت صرافی بانکی نباشد این امکان وجود دارد که قیمت نیمایی از قیمت آزاد هم بیشتر شود چون عرضه بسیار محدود و تقاضا بسیار زیاد است.

او توضیح می‌دهد: بانک‌مرکزی باید ارزدهی به صرافی‌های بانکی را براساس نظام عرضه و تقاضا هماهنگ و ارز را میان همه صرافی‌های بانکی توزیع کند. درحال‌حاضر تعدادی از صرافی‌های خاص از جمله تجارت، سامان و گردشگری بیش از بقیه ارز نیما می‌گیرند. البته بقیه بانک‌ها هم ارز می‌گیرند اما آنها آنقدر ثبت سفارشات تجمیع شده از ردیف ۲۱ دارند که به ۲۲ و ۲۳ چیزی نمی‌رسد. بانک‌مرکزی از تقاضای بازار عقب افتاده است.

به گفته رئیس اتاق بزرگانی ایران و امارات گواهی‌های صمت یک ماهه است و بعد از دریافت این تاییدیه و دریافت ارز تخصیصی ارز فقط یک ماه فرصت برای که تامین ارز وجود دارد. اگر تامین ارز توسط بانک عامل با قیمت بالاتری پیشنهاد شود و وارد کنننده باید توان خرید مشتری نهایی را هم در نظر بگیرد، از سوی دیگری برخی کالاهای وارداتی هم نرخ تعزیراتی دارند، در این حالت برای آنان نمی‌صرفد وبسیاری کنار می‌کشند.

فرزانگان معتقد است درحالی که بانک مرکزی ادعا دارد صادکنندگان ارز را به قدر کافی برنگرداندند مطابق آمارهایی که از فروردین تا امروز هست هر ماه میزان بازگشت ارز حاصل از صادرات همیشه بالاتر از نیاز ارزی وارد‌کنندگان بوده است.

او تاکید می‌کند: البته ممکن است به دلایلی این ارز بازنگشته باشد اما بازگشت ارز صادرات جوابگوی واردکننده بوده است. چرا که عوامل دخیل در اقتصاد کلان ما و وضعیت کرونا درخواست برای وارد و تولید را کمتر کرده است.

فرزانگان در پاسخ به این سوال که آیا خدشه‌دار شدن ارتباط ایران با امارات توانسته در این ماجرا تاثیری داشته باشد؟ عنوان می‌کند: روابط ایران و امارات از بعد از انقلاب فراز و فرود زیاد داشته است و دستخوش بسیاری از عوامل سیاسی بوده اما مسائل اقتصادی با این متاثر از فضای سیاسی هم هست ولی مسیر خودش را داشته و نشده که ایران و امارات قطع رابطه کنند.

حتی در کمترین شرایط صادرات ایران به امارات ۳.۵ میلیارد دلار بوده است. همیشه میزان تجارت ما با این که تحت تاثیر فضای سیاسی بوده اما عدد کلانی بوده است. مسلما آنها دوست ندارند شرکای تجاری خود را از دست بدهند، همانطور که ما این را نمی‌خواهیم.