زنگ خطر درباره کاهش قیمت گاز در جهان

 با گذشت بیش از یک ماه از اتفاق فراموش نشدنی سقوط نرخ نفت به پایین صفر، احتمال قیمت‌های منفی برای بازارهای انرژی کنار نرفته است. معامله‌گران و تحلیلگران می‌گویند ممکن است هنوز بدترین وضعیت ممکن در این بازار به وقوع نپیوسته باشد. افت تقاضا و اشباع ظرفیت مخازن، زمینه را برای منفی شدن قیمت‌ها در برخی از نقاط جهان فراهم کرده است.

این وضعیت نشان می‌دهد که صنعت انرژی جهانی هنوز فاصله زیادی با احیای کامل از افت تقاضای ناشی از شیوع ویروس کرونا دارد و مشکلات بیشتری برای تولیدکنندگان از میادین نفتی شیل تگزاس گرفته تا جزیره کرتیس استرالیا وجود دارد. برخلاف بازار نفت هیچ نشانه‌ای از واکنش هماهنگ تولیدکنندگان گاز برای مقابله با اشباع عرضه وجود ندارد و به معنای آن است که هر گونه سقوط نرخ طولانی‌تر و شدیدتر خواهد بود.

گاز که برای تولید برق در نیروگاهها و گرمایش و خوراک برای مواد شیمیایی و کودها مورد استفاده قرار می‌گیرد، پس از این که دمای هوای ملایمتر در زمستان سال گذشته باعث تقاضای کمتر شد، در آستانه شروع وحشتناکی در سال ۲۰۲۰ بود. اما با گسترش شیوع پاندمی ویروس کرونا که باعث سقوط تقاضا شد، اوضاع از بدتر به وخیمتر تغییر یافت و خریداران بزرگ مجبور شدند از تحویل محموله‌ها امتناع کنند. در این بین فروشندگان بزرگ جهان تولیدشان را به حد کافی کاهش نداده‌اند؛ در حالی که مخازن گازی نزدیک به تکمیل ظرفیتشان هستند.

مانند سقوط موقتی نرخ نفت به منفی ۴۰ دلار در آوریل که به دلیل نگرانی از کمبود ظرفیت نگهداری نفت مازاد تقاضا روی داد، عامل اصلی سقوط نرخ به زیر صفر در بازار گاز، عدم وجود ظرفیت نگهداری گاز مازاد عرضه خواهد بود. معامله‌گران و تحلیلگران به اروپا به عنوان نخستین بازاری اشاره کرده‌اند که احتمالا به نقطه بحران می‌رسد و ممکن است تبعات آن برای خریداران و فروشندگان از امریکا گرفته تا آسیا منعکس شود. در حالی که در بازار نفت اتحاد تولیدکنندگان تحت هدایت عربستان سعودی و روسیه به مدیریت عرضه و تقویت قیمتها پرداخته‌اند اما بازار گاز فاقد یک رویکرد هماهنگ است و در نتیجه مازاد عرضه فعلی مورد رسیدگی قرار نگرفته است.

در حالی که معامله‌گران و تحلیلگران در نظرسنجی ماه گذشته بلومبرگ اظهار کرده‌اند که احتمال منفی شدن نرخ گاز در اروپا وجود دارد اما اکثرا خاطرنشان کردند که این احتمال اندک است زیرا صادرکنندگان پیش از بروز چنین اتفاقی دست بکار خواهند شد و به سرعت واکنش نشان می‌دهند. در واقع نشانه‌هایی از کاهش عرضه مشاهده می‌شود. خریداران گاز طبیعی مایع امریکا ده‌ها محموله برنامه‌ریزی شده برای تابستان را لغو کردند. در این بین، صادرات از سوی کشورهایی مانند مالزی، برونئی و نروژ در ماه گذشته کاهش یافت. اما کاهش تولید برای متوازن کردن بازار و توقف افت قیمتها کافی نیست. جریان گاز از خط لوله یامال-اروپا در اواخر ماه مه نوسان داشت اما این ماه دوباره افزایش پیدا کرده است.

افت نرخ گاز در کاهش تقاضا

آقایان، کارشناس حوزه انرژی در این رابطه بگفت: سبد انرژی دنیا تنها شامل حال نفت خام نمی‌شود و گاز نیز بخش عمده‌ای از این سبد را به خود اختصاص داده است. به طور مثال کشور ترکیه از ایران واردات گاز دارد اما زمانی که کارخانه‌های این کشورفعال نباشد تقاضای ترکیه نیز به مراتب کاهش می‌یابد، در این شرایط شاهد افت نرخ گاز خواهیم بود.

این کارشناس حوزه انرژی با بیان اینکه قطر نخستین تولید‌کننده گاز مایع در جهان است اما زمانی که تقاضا نداشته باشد نمی‌تواند گاز را صادر کند، گفت: در شرایط فعلی گاز نیز روزگار چندان خوشی ندارد و بهبود شرایط این بازار نیز وابسته به بهبود وضعیت اقتصادی دنیا است.

به گفته آقایان، بازار گاز وضعیت بهتری نسبت به بازار نفت خام دارد اما شرایط فعلی متحمل بازار گاز نیز شده و قیمت‌های گاز نیز از این موضوع تاثیر گرفته است.

حال ناخوش بازار نفت با وجود کاهش تولید

وی با بیان اینکه تا زمانی که وضعیت دنیا به حالت عادی بازنگردد و شرایط نرمال نشود نمی‌توان انتظار بازار متوازن را داشت، گفت: برای بازگشت بازار به شرایط عادی می‌بایست عرضه و تقاضا وجود داشته باشد.

این کارشناس حوزه انرژی افزود: ورودی نفت خام، خروجی تولید و کالا است، زمانی که خروجی وجود نداشته باشد میزان ورودی نیز کاهش می‌یابد به همین دلیل باید گفت تا زمانی که عرضه و تقاضا متعادل نشود شرایط بازار نیز نرمال نخواهد شد.

آقایان با بیان اینکه زمانی که موتور محرک اقتصاد به حرکت درآید وضعیت بازار بهبود می‌یابد، تصریح کرد: این مسئله نیازمند زمان است و در کوتاه مدت نمی‌توان انتظار تغییرات جدی را داشت.

به گفته وی باتوجه به اینکه بیشترین میزان مصرف نفت خام دنیا وابسته به کشورهای صنعتی است، لذا بهبود شرایط بستگی زیادی به این کشورها دارد و در صورتی که این کشورها در بخش صنعت فعال شوند نرخ نفت نیز افزایش می‌یابد.

این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به توافق اوپک پلاس برای تمدید یک ماهه کاهش فعلی تولید و تاثیر آن در بازار، اظهار کرد: این مسئله میزان کمی می‌تواند موجب بهبود شرایط بازار شود اما اصل قضیه این است که برای بازگشت به شرایط سابق و یا رسیدن به بازاری متعادل می‌بایست وضعیت دنیا نرمال شود.