مخفی کاری دولتی ها درباره کیفیت بنزین

چند ماه قبل بود که بد قولی خودروسازها برای تولید خودرو یورو ۵ و درخواست آن‌ها برای تمدید مهلت زمان اجرای این استاندارد، به خبر داغ رسانه‌ها تبدیل شد. در همان زمان علت اجرا نشدن این طرح را از مسئولان جویا شدیم که سر خط این ماجرا  به وزارت نفت متصل شد. از نظر مسئولان حوزه صنعت، تولید خودرو یورو ۵ بدون توزیع سوخت مناسب، تاثیری بر میزان آلایندگی کشور نخواهد داشت.

مهدی صادقی نیارکی معاون امور صنایع وزارت صمت چند ماه پیش درباره اجباری شدن استاندارد یورو ۵ در خودرو‌های تولیدی اظهار کرد: دغدغه اصلی امروز ما تأمین سوخت یورو ۵ در سراسر کشور است. تمامی خودروسازان اعلام کرده‌اند که امکان گذراندن تست‌های یورو ۵ را دارند بنابراین مشکلی از نظر تولید موتور یورو ۵ طبق اعلام خودرو سازان وجود ندارد.

تولید خودرو یورو ۵ بدون داشتن شبکه سوخت‌رسانی تاثیری بر کاهش آلایندگی ندارد

او گفت: تولید خودرو با استاندارد یورو ۵ بدون داشتن شبکه سوخت‌رسانی و با حفظ این استاندارد، تأثیری بر میزان آلایندگی خودرو نخواهد داشت از طرفی با توجه به میزان حساسیت خودرو‌های یورو ۵ به سوخت‌هایی با کیفیت پایین‌تر، عملا اجرای این طرح بی اثر خواهد شد.

او گفت: رسیدن به استاندارد یورو ۵ نیازمند همکاری بخش‌های مختلف است و صرفا با تولید خودروی با استاندارد یورو ۵ نمی‌توان به کاهش آلایندگی کمک کرد، سازمان‌های مختلف از جمله شرکت پخش و پالایش نفت باید در اجرای این طرح همکاری کنند.

صادقی نیارکی با اشاره به تأثیر اعمال استاندارد یورو ۵ بر قیمت تمام شده خودرو‌های تولیدی گفت: صنعت خودروسازی ما به سمت اصلاح موتور‌های فعلی و تولید خودرو با استاندارد یورو ۵ حرکت می‌کند و به تکالیفی که بر عهده این صنعت محول شده عمل خواهد کرد، اما نکته حائز اهمیت آن جاست که با اعمال این تغییرات آیا سوخت مورد نیاز خودرو‌ها تأمین خواهد شد یا خیر.

از مدیران و کارشناسان مختلف موضوع کیفیت بنزین را پی‌گیری کردیم و تمام آن‌ها کیفیت پایین بنزین توزیعی در داخل کشور را تایید کردند. سراغ چند تعمیر کار متخصص خودروهای وارداتی رفتیم و آن‌ها هم تاکید داشتند که حتی بنزین سوپر هم کیفیت کافی برای خودروهای دارای استاندارد یورو ۵ را ندارد. پی‌گیری‌ها را تا جایی ادامه دادیم که این بی‌کیفیتی برایمان محرز شد اما راهی برای اثبات آن نبود.

تا جایی که در تحقیقات ما مشخص شد، تنها آزمایشگاه‌های سنجش یورو در کشور در اختیار خود وزارت نفت قرار دارد و آزمایش‌ها تحت نظارت سازمان ملی استاندارد انجام می‌شود، پس راهکاری برای انجام آزمایش شخصی در این حوزه نداشتیم. بنابراین تنها یک نهاد برای پاسخگویی در این حوزه باقی می‌ماند. سازمان استاندارد هر سال جزئیاتی از کیفیت بنزین تولیدی کشور را ارائه می‌کند، اگر چه این سازمان هم همواره کیفیت بنزین توزیع شده در داخل را تایید کرده و هیچ زمانی هم هیچ توضیحی درباره نحوه و جزئیات محاسبه این مقادیر به ما ارائه نکرده است.

خبری از اعلام گزارش کیفیت بنزین از سوی سازمان استاندارد نیست

وقتی موضوع کیفیت سنجی امسال را از رئیس سازمان ملی استاندارد جویا شدیم؛ نیره پیروز بخت با اشاره به رعایت استاندارد گازوئیل و بنزین در کشور بیان کرد: سال گذشته هم چندین بار این موضوع اعلام شد و مطابق هر سال، اواخر فصل بهار گزارش بنزین را تحویل مردم خواهیم داد.

حالا چند ماه از تاریخ اعلامی رئیس سازمان استاندارد گذشته و هنوز خبری از اعلام کیفیت بنزین نیست؛ اگر چه این اولین باری نیست که سازمان استاندارد با تاخیر طولانی مدت عمل کرده است اما موضوع بنزین در این بین از جایگاه ویژه تری برخوردار است پس نیاز به توجه بیشتر دارد.

با این شرایط تنها یک راه برای بررسی این موضوع باقی مانده بود؛ استفاده از آزمایشگاه آلایندگی سنجی و مقایسه نتیجه بنزین‌های آزمایشگاهی و توزیعی در سطح شهر. تنها مرکز آن آزمایشگاه isqi  است؛ برای تهیه این گزارش با مسئولان آزمایشگاه صحبت کردیم، مشخص شد بنزین توزیعی در سطح کشور، کیفیت لازم برای انجام آزمایشات آلایندگی سنجی را ندارد و از نمونه‌های خاص ارائه شده توسط وزارت نفت یا نمونه‌های وارداتی برای انجام این کار استفاده می‌کنند.

یک مقایسه ساده از نتایح عملکرد خودروهای تولید داخل در استفاده از بنزین‌های آزمایشگاهی و بنزین توزیعی در جایگاه‌های سوخت می‌توانست میزان کیفیت بنزین‌های توزیعی را مشخص کند. مسئولان آزمایشگاه هم با انجام این آزمایش موافق بودند اما برای ورود به این آزمایشگاه به مجوز سازمان محیط زیست احتیاج داشتیم.

تلاش برای کسب مجوز از سازمان محیط زیست به منظور استفاده از تجهیزات برای بررسی کیفیت بنزین‌

پس هماهنگی‌های اولیه برای ورود به این آزمایشگاه و نامه نگاری‌ها برای کسب مجوز از سازمان محیط زیست و استفاده از تجهیزات آن برای بررسی کیفیت بنزین‌ آغاز شد. اولین نامه به آقای سپنچی، مدیر روابط عمومی این سازمان ارسال شد. این نامه با عنوان کسب مجوز برای تهیه گزارش از آزمایشگاه به دست مسئولان سازمان حفاظت از محیط زیست رسید.

بعد از چند روز طی یک تماس تلفنی از طرف مرکز روابط عمومی این سازمان خواستند تا شخص مورد خطاب نامه تغییر کند، پس نامه دوم برای ورود به این آزمایشگاه خطاب به دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای زیست محیطی ارسال شد. در طی این مدت مشکلی برای هماهنگی‌ها وجود نداشت و مسئولان سازمان محیط زیست هم مسئولیت انجام هماهنگی برای ورود به این آزمایشگاه را پذیرفته بودند.

بعد از این ماجرا دومین تماس از طرف دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای زیست محیطی سازمان حفاظت محیط زیست یعنی بهزاد اشجعی برقرار شد. او در این تماس هدف ما از ورود به آزمایشگاه و عنوان گزارش را جویا شد. بعد از ارائه توضیحات کلی درباره گزارش، شخص مورد خطاب نامه تغییر کرد؛ پس نامه سوم به آقای میرزایی قمی، رئیس مرکز ملی هوا و اقلیم ارسال و جزئیات بیشتری از گزارش در آن درج شد.

سازمان محیط زیست مجوز استفاده از آزمایشگاه برای بررسی کیفیت بنزین را نداد!

بنا بود تا پس از پی‌گیری موضوع و انجام هماهنگی، تاریخ استفاده از این آزمایشگاه را به ما اعلام کنند. حالا حدود یک ماه از آغاز پی‌گیری این  موضوع گذشته است و مسئولان سازمان محیط زیست که در ابتدای کار ابراز می‌کردند مشکلی برای بازدید از این مجموعه وجود ندارد و هماهنگی‌های لازم برای انجام این آزمایش‌ها را انجام خواهند داد، یک باره به طرز عجیبی خود را کنار کشیدند. سازمانی که بیش از یک ماه ما را برای انجام هماهنگی منتظر نگه داشته بود ادعا کرد که نقشی در تصمیم گیری در این آزمایشگاه ندارد.

در این نامه آمده است: با سلام و احترام؛

بازگشت به نامه شماره ۲۵۵س /۱۵۱۵ مورخ  ۰۳ / ۲۴ در خصوص هماهنگی برای تهیه گزارش از تأثیر کیفیت سوخت بر آلایندگی خودروهای بنزینی در آزمایشگاه شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران به اطلاع می رساند با توجه به اینکه موضوع کیفیت سوخت و تأثیر آن بر عملکرد خودروها به ترتیب در شرح وظایف و اختیارات وزارتخانه های نفت و صنعت، معدن و تجارت قرار دارد، خواهشمند است هماهنگی های لازم با وزارتخانه های مذکور انجام شود. ضمنا شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران یک مجموعه خصوصی است و هماهنگی برای انجام آزمون در مرکز مذکور نیز لازم است با همان مجموعه صورت پذیرد.

نکته جالب توجه آنجاست که بعد از مدت‌ها پی‌گیری، وعده و وعید و ارسال چند نامه به درخواست مسئولان سازمان محیط زیست، آن‌ها ادعا کردند که مسئولیت انجام هماهنگی برای آزمایشگاه با آن‌ها نیست. پیش از آن که اسمی از کیفیت بنزین در میان باشد، فرایند هماهنگی در حال انجام بود اما بعد از آن که پای کیفیت بنزین به میان آمد هر آنچه نوشته بودیم پنبه شد.

این دقیقا برخلاف صحبت‌های مدیران این شرکت است؛ مدتی قبل سعید تاجیک قائم مقام مدیر عامل شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران در این خصوص گفته بود: این تست‌ها به نمایندگی از سازمان حفاظت از محیط زیست و سازمان ملی استاندارد انجام می‌شود. متولی آزمایش‌هایی که به حوزه آلایندی مربوط می شود، سازمان محیط زیست است که تست به نمایندگی از آن‌ها انجام شده و نتایج این آزمایشات برای آن‌ها ارسال می‌شود تا برای تولید و توقف تولید خودرو‌های مختلف تصمیم گیری شود.

او تصریح کرد: بخشی از تست‌های مربوط به مصرف سوخت هم برای سازمان ملی استاندارد انجام شده و نتایج آن برای ارزیابی این موضوع ارسال می‌شود.

تمام درها به روی بررسی کیفیت بنزین بسته است

این به معنای آن است که نه سازمان حفاظت از محیط زیست و نه سازمان ملی استاندارد علاقه چندانی به انتشار اسناد مربوط کیفیت بنزین ندارند. از نظر بسیاری از کارشناسان، بنزین تولیدی کیفیت لازم را ندارد و هیچ راهکاری برای بررسی درست و غلط بودن این موضوع در دسترس نیست. سازمان‌های دخیل در این موضوع هیچ همکاری برای بررسی این موضوع نداشتند، خودروسازها هم نگران مشکلات و دردسرهای احتمالی بودند پس اجازه ورود با آزمایشگاه را به ما ندادند و حالا هیچ راهکاری برای ارزیابی این موضوع باقی نمانده است.

به نظر می‌رسد مسئولان وزارت نفت تمام درها برای بررسی کیفیت بنزین را بستند و راهی برای بررسی این موضوع باقی نمانده است اما این حجم از محافظه کاری و تلاش برای جلوگیری از انتشار اطلاعات درباره کیفیت بنزین، می تواند مهر تاییدی بر فرضیه ما باشد. بنزین تولیدی کشور کیفیت لازم را ندارد و همین بنزین بی کیفیت و آلودگی‌ هوا هر سال مرگ هزاران نفر را به همراه دارد.