آشنایی با قدرت بی‌نظیر ایران در تسلیحات نظامی + تصاویر

صنایع دفاعی ایران در طول سال‌های اخیر پیشرفت زیادی داشته است. ایران هر چند با تحریم‌های مختلفی روبه‌رو بوده اما توانسته به خوبی نظم و ساختار مناسبی به سیستم دفاعی خود داده و با تجهیز موشک‌ها، زیردریایی‌ها و حتی هواپیماهای خود در سه زمینه زمینی، دریایی و هوایی پیشرفت کند.

به مناسبت روز ملی صنایع دفاعی بد نیست به مهم‌ترین دستاوردهای نظامی ایران و تغییرات عمده‌اش در طول این سال‌ها بپردازیم و آن را به صورت پرونده‌ای خبری ارائه دهیم.

راهبرد ضددسترسی و ضدمنطقه ای؛ استراتژی نظامی ایران

 استراتژی نظامی ایران بعد از انقلاب تغییر کرده است؛ قبل از انقلاب ارتش ایران به علت نزدیکی پهلوی به امریکا، مدل غربی داشت اما بعد از انقلاب اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی و نیز برخی مشکلات بعدی ایران با غرب مدل و ساختار نظامیش را از مدل غربی به شرقی تغییر داد. طبق برخی اطلاعات این مدل شرقی نیز در سال‌های اخیر در حال چرخش بیشتر از مدل روسی – شوروی به مدل چینی مدرن است

به هر حال، آنچه مشخص است این است که اصل و بنیان استراتژی نظامی ایران، دفاع است. این استراتژی خود را در هر سه زمینه تسلیحاتی زمینی، نیروی هوایی و به خصوص ناوها و تجهیزات دریایی نشان می‌دهد.

 طبق تحلیل استراتژیست‌های نظامی، ایران استراتژی دفاعی "ضد دسترسی" و "منع منطقه ای" را پیش گرفته است. راهبردهای ضددسترسی و منع منطقه‌ای آن‌قدر به هم مرتبط هستند که تقریباً همه جا در کنار هم می‌آیند. با این حال، این دو راهبرد(استراتژی) با یکدیگر متفاوت و در واقع کاملاً مجزا هستند. ضددسترسی به معنای اقداماتی است که یک کشور انجام می‌دهد تا به نیروهای نظامی دشمن اجازه ورود به منطقه را ندهد. این در حالی است که منع منطقه‌ای شامل اقداماتی می‌شود که یک کشور انجام می‌دهد تا آزادی فعالیت را از نیروهای نظامی دشمن که پیشاپیش در منطقه حضور و بلکه بر آن تسلط دارند، سلب کند.

جمهوری اسلامی ایران به وضوح ابزارهای لازم برای هر دو راهبرد فوق را در اختیار دارد و تاکنون آنها را به کار نیز بسته است. برخی از این ابزارها عبارتند از: انواع شناورها و قایق‌های تندرو در خلیج‌فارس، تنگه هرمز و دریای عمان؛ پهپادهای شناسایی و مسلح بر فراز منطقه و مرزهای آبی و خاکی کشور؛ سامانه‌های هوشمند زمینی و بدون نیاز به کاربر (شامل رادار برای شناسایی و تجهیزات دفاعی برای درگیری در صورت لزوم)؛ موشک‌های کوتاه‌برد ضدکشتی؛ و...

استراتژی دریایی ایران

تاکتیک ضد دسترسی به خصوص خود را در نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد. طبق تحلیل وبگاه فوربس، نیروی دریایی ایران به لحاظ وظیفه و راهبرد به دو دسته قابل تقسیم است:

الف. نیروی دریایی ارتش

ب. نیروی دریایی سپاه پاسداران.

فوربس تاکید دارد که استراتژی نظامی نیروی دریایی سپاه متفاوت از ارتش است و حتی سلاح‌های استفاده شده در این دو نیرو با هم فرق دارند. از نظر این وبگاه، سپاه اصولا سعی دارد با قایق‌های تندرو خود و با اتکا به سرعت به اهداف خود برسد. در تاکتیک‌های جنگی نیز روش نیروی دریایی سپاه متفاوت است. نیروی دریایی سپاه بر خلاف نیروی اصلی ارتش سعی دارد از تاکتیک جنگ‌های نا متقارن در آب‌های آزاد استفاده کند، عمده محل رفت و آمد و مانور این نیرو نیز آب‌های خلیج‌فارس و دریای عمان است که محل مناسبی برای پیشبرد جنگ‌های نامتقارن است.

بر خلاف دریای عمان و خلیج‌فارس که محل مانور نیروی دریایی سپاه و به خصوص قایق‌های تندرو است، آبهای اطراف یعنی دریای سرخ و دریای عرب، محل عبور و مرور و قدرت نمایی نیروی دریایی اصلی ایران و کشتی‌های بزرگ تر و ناوچه‌هایش هستند.

فوربس معتقد است به همین علت، نیروی دریایی امریکا در بیرون از خلیج‌فارس سعی دارد فاصله مناسب را با کشتی‌های ایران حفظ کند، اما در خلیج‌فارس به علت حضور قایق‌های تندرو سپاه، گاهی این فاصله از بین رفته و نیروهای دو طرف حتی در آستانه جنگ مستقیم نیز پیش می‌روند. نمونه‌های فراوانی در این مورد وجود دارد. آخرین نمونه مربوط به آوریل ۲۰۲۰ بود که تنش دریایی نیروهای امریکایی و سپاه پاسداران حتی به توییت زدن‌های دونالد ترامپ و تهدیدات متقابل مقامات ایران و امریکا انجامید. البته نویسنده تاکید دارد که این استراتژی سپاه ممکن است کوتاه مدت بوده و بعد از مدتی تغییر کند؛ چرا که برخی شواهد گویای این است که نیروی دریایی سپاه در حال تغییر موقعیت خود و ورود فعالانه به اقیانوس هند است که در این صورت ممکن است برخوردش با نیروی دریایی امریکا بیشتر شود

قایق تندرو، زیردریایی و مین‌های آبی؛ مهم‌ترین ابزارهای دفاعی ایران در آب

در پیشبرد استراتژی فوق به جز قایق‌های تندرو که شاید مهم‌ترین ابزار ایران باشند، زیردریایی‌ها و مین‌های دریایی نیز مهم هستند. وبگاه نشنال اینترست مدتی پیش در گزارش خود نوشت که اگر در تنش نظامی احتمالی ایران با عربستان، این کشور به درستی از زیردریایی‌های خود استفاده کند، کار بندرها و مواضع نظامی ساحلی عربستان ساخته است. از نظر نشنال اینترست، زیردریایی‌های ایران بسیار خطرناک هستند، به خصوص زیردریایی فاتح که می‌تواند بسیار مخرب باشد.

همچنین طبق گزارش "مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک امریکا(CSIS)"، نیروهای نظامی ایران چند هزار‌ مین دریایی هوشمند در اختیار دارد که وزن هر کدام به ۳۰۰ کیلو می‌رسد. به گزارش این مرکز معتبر امریکایی، مین‌های ایرانی تهدیدی جدی برای ناوهای هواپیمابر امریکایی در خلیج‌فارس و به‌ویژه تنگه هرمز هستند، به‌طوری که در صورت انفجار، هر کدام از این مین‌ها می‌توانند یک سوراخ بزرگ در بدنه ناو هواپیمابر امریکایی ایجاد کنند که باعث غرق آن شود.

نشریه امریکایی نشنال اینترست هم طی گزارشی تاکید کرد که در عمل، مین‌های دریایی ایران، بیش از موشک‌هایش می‌توانند ناوهای امریکایی را تهدید کنند. این وبگاه در این مورد نوشت: مین‌های دریایی می‌توانند مؤثرترین سلاح ایران برای بستن تنگه هرمز باشند. از ۱۹ ناو امریکایی که از جنگ جهانی دوم تاکنون غرق یا ناپدید شده‌اند، ۱۵ ناو بر اثر انفجار مین‌های دریایی نابود شده‌اند.

موشک‌های بالستیک؛ مهم‌ترین ابزار زمینی ایران

موشک‌های بالستیک اصلی‌ترین ابزار یک کشور برای پیشبرد استراتژی ضددسترسی هستند. بنا به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نظامی، ایران یکی از قدرتهای اصلی نظامی در این زمینه است و موشکهای آن می‌تواند مانع جلوگیری از نفوذ دشمنان به خاک کشور گردد.

هرچند برنامه موشکی ایران قبل از انقلاب آغاز شد، اما در جنگ ایران و عراق برای حمله به صدام حسین با ضربات عمیق در خاک عراق تسریع گردید. از آن به بعد، جمهوری اسلامی ایران با کشورهای لیبی، کره شمالی و چین همکاری داشته تا یک زرادخانه بزرگ و متنوع از موشک‌های بالستیک و کروز که بخشی از استراتژی بازدارنده سه پایه آن است، ایجاد کند.

اما موشک بالستیک چیست؟ کارشناسان به موشک‌هایی "بالستیک" می‌گویند که تا ارتفاع بسیار بالایی اوج می‌گیرند. این موشکها برد بسیار بالایی دارند و حتی از جو زمین نیز خارج می‌شوند و با استفاده از ماشین ورود مجدد (RV) به جو بازمی‌گردند.

در نمودار زیر می‌توانید مهم‌ترین موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی ایران و برد هر یک از آنها را بشناسید.

 سامانه باور؛ مهم‌ترین دستاورد موشکی جدید

ساخت سامانه موشکی باور ۳۷۳ بدون شک یکی از مهم‌ترین موفقیت‌های موشکی ایران در سال‌های اخیر بود. نشنال اینترست امریکا بعد از انتشار خبر رونمایی از باور ۳۷۳ تاکید کرد که این سامانه موشکی بالستیک می‌تواند به راحتی مزایا و توانایی‌های اس ۳۰۰ را پوشش دهد. طبق اعتراف این وبسایت، توانایی باور ۳۷۳ حتی از اس ۳۰۰ هم بیشتر بوده و با کمی پیشرفت به اس ۴۰۰ می‌رسد. سیستم موشکی اس ۴۰۰ هم اکنون بزرگترین و دوربردترین و پیشرفته‌ترین سامانه موشکی زمین به هوای دنیاست و ایرانی‌ها با باور ۳۷۳ فقط اندکی با دستیابی به این ابرسیستم موشکی فاصله دارند.

این سامانه همچنین، قابلیت تعقیب و ضربه زدن به انواع موشکهای بالستیک، بمب‌افکن‌ها، هواپیماهای شناسایی و پهبادها را داراست. نشنال اینترست به نقل از مقامات ایران تاکید دارد که این سیستم موشکی در تمام شرایط جغرافیایی و آب و هوایی فعال است و می‌تواند به دشمن ضربه بزند.

رعد؛ یکی نمونه مهم از موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی ایران

موشک رعد یکی از موشکهای نوین نیروی هوا فضای سپاه است که بدون شک تحولی عمیق در ساختار نظامی ایران به وجود آورده و توانایی بسیاری به کشور جهت پیشبرد استراتژی ضددسترسی و ضدمنطقه‌ای می‌دهد. این موشک چهار ویژگی اصلی دارد که در اینجا باید به آن اشاره نماییم:

الف. موشک رعد از نسل جدید پیشران‌ها با بدنه غیرفلزی و کامپوزیت است. استفاده از فناوری بدنه‌های الیاف کربن قابلیت تحمل ۱۰۰ بار فشار و دمای ۳ هزاردرجه سانتیگراد و دستیابی به موشک‌های بسیار سبک را فراهم می‌کند.

ب. موشک رعد ۵۰۰ از موشک‌های نسل جدید است که در مقایسه با موشک فاتح ۱۱۰ با بدنه فولادی، با یک دوم وزن اما ۲۰۰ کیلومتر از افزایش برد برخوردار است.

ج. موشک رعد ۵۰۰ با استفاده از فناوری الیاف کربن نصف موشک فاتح ۱۱۰ (با بدنه فولادی) وزن داشته و ۲۰۰ کیلومتر برد بیشتری نسبت به آن دارد. احتمالا عدد ۵۰۰ نیز نشان از برد ۵۰۰ کیلومتری این موشک است.

د. در موشک رعد ۵۰۰، بالچه‌های مثلثی انتهای موشک حذف شده و دماغه موشک کشیده‌تر شده که احتمالا نشان از افزایش سرعت آن دارد

 سجیل، یکی از دوربردترین موشک‌های بالستیک ایران

سجیل یکی از دوربردترین موشکهای بالستیک ایران است. نشنال اینترست معتقد است این موشک ایرانی می‌تواند مسافتی به اندازه ۱.۲۵۰ مایل را طی کند و اهدافی در نزدیکی اروپا را نیز در تیررس خود قرار دهد. همچنین خاور دور، جنوب آسیا و حتی شرق افریقا نیز می‌تواند در دسترس موشک سجیل ایران قرار داشته بگیرند. این توانایی تا پیش از این در اختیار ایران نبود لذا در نوع خود بی‌همتاست.

برخی استراتژیست‌ها و کارشناسان تجهیزات نظامی تاکید دارند که هر چند موشکهای بالستیک ایران قادر نیستند خاک امریکا را مورد هدف قرار دهند اما با پیشرفت کنونیشان به راحتی می‌توانند پایگاه‌های این کشور و متحدینشان را در منطقه مورد هدف قرار دهند.

هواپیماهای بدون سرنشین ایران؛ سیمرغ‌های ایران در آسمان

هر چند شاید در نگاه اول، تحریم‌ها باعث ضعف هواپیماها و تجهیزات هوایی ایران شده باشند اما نباید فراموش کرد که ارتش و سپاه در این زمینه نیز پیشرفت‌های بسیاری داشته‌اند که به راحتی می‌تواند به آنها در زمینه پیشبرد استراتژی ضدمنطقه‌ای و ضددسترسی کمک کند.

هواپیماهای بدون سرنشین مهم‌ترین ابزار یک کشور برای چنین هدفی هستند و ایران در این سال‌ها در این زمینه پیشرفت بسیاری داشته است؛ تا آنجا که وبگاه خبری صهیونیستی اورشلیم پست در یکی از گزارش‌های اخیرش از هواپیماهای بدون سرنشین ایران نوشت. این وبگاه اسرائیلی با این عنوان که هواپیماهای بدون سرنشین ایران قادرند به اسرائیل برسند، نسبت به توانایی ایران در این زمینه احساس خطر کرد.

هواپیماهای بدون سرنشین ایران توانایی پرواز در حدود ۱۰۰۰ کیلومتر را دارند و این بدین معنی است که بدون احتیاج به سوخت گیری مجدد می‌توانند به خاک رژیم صهیونیستی برسند. اورشلیم پست در ادامه گزارشش به بررسی تاریخ ساخت هواپیماهای بدون سرنشین در ایران می‌پردازد و تاکید دارد که ایران از دهه ۸۰ میلادی وارد این صنعت شده است. این وبگاه اعتراف می‌کند که ایران یکی از نوآوران در زمینه ساخت پهپاد است و بدون شک، دستاوردهای بسیاری در این زمینه داشته است؛ به نحوی که کاملا توانسته بر آسمان منطقه تسلط پیدا کند. نویسنده گزارش تاکید دارد که ایران از همین هواپیماها در جنگ با داعش استفاده کرد و این فناوری به شدت به او در این زمینه کمک کرد.