کافی شاپ های تهران؛ یک بطالت جذاب!

در جامعه امروز ایران کافی‌شاپ‌ها به مکانی برای گذران اوقات فراغت و تعاملات اجتماعی جوانان ایرانی تبدیل شده است و این موضوع لزوم فرهنگ‌سازی و ترویج فرهنگ درست استفاده از این مکان‌های اجتماعی را بیشتر کرده است. اگرچه اینگونه همنشینی‌ها از غرب وارد کشور ما شده است اما با وارد کردن فرهنگ ایرانی صحیح و گفتگو‌های مفید می‌توانند به مکان‌هایی برای ارتقای فرهنگ کشورتبدیل شوند. این تعاملات علاوه بر آنکه یک موضوع اجتماعی و فرهنگی در محسوب می‌شود بلکه بر اقتصاد کشور نیز موثر است و گردش مالی ناشی از استفاده مکرر از این کافه‌ها که بعضا قیمت کمی هم ندارند ممکن است بر سبد اقتصادی خانوار‌ها اثرگزار باشد. در این رابطه در گسترش‌نیوز با مجید ابهری آسیب ‌شناس و رفتار شناس اجتماعی به گفت‌وگو پرداخته که در ادامه آن را از نظر می‌گذرانید.

موزیک، کتاب، گفتمان‌های روزمره محرکه اصلی روانه شدن به کافه‌ها 

ابهری با اشاره به پررنگ بودن نقش این فضاها در سبک اجتماعی جامعه گفت: قهوه خانه نشینی یکی از ابزارهای اصلی پر کردن اوقات فراغت در ایران برای بازنشستگان یا افرادی که کار معینی نداشتند و یا در ساعت‌های از روز نیاز به گفتمان با دوستان دارند وجود داشته است. در دوران ما قهوه خانه نشینی جای خود را به کافی‌شاپ نشینی داده است. درسبک زندگی جدید کافه‌ها به عنوان همان قهوه‌خانه قدیمی است که جوانان برای پر کردن اوقات فراغت و گذران اوقات خود در آنجا حضور می‌یابند و با نوشیدن چای و قهوه یا خوردن بستنی و اقلام دیگری که مورد پسند آنهاست ساعت‌ها در آنجا می‌نشینند. در بعضی از این مراکز کتابخانه‌هایی ایجاد شده که بعضی از کتب در دسترس جوانانی است که به تنهایی وارد کافی‌شاپ‌ها می‌شوند و ساعت‌ها با خواندن کتاب وقت خود را می‌گذرانند اما به طور کلی معمولا همه به اتفاق یک جنس مخالف وارد این مراکز می‌شوند. موزیک با صدای ملایم در کافه‌ها پخش می‌شود و جوانان ضمن نشستن ساعت‌ها در کنار یکدیگر و گفتگو با یکدیگر به موزیک نیز گوش می‌دهند. این سبک زندگی جای کتابخانه نشینی، ورزش و گردش و بازی در پارک‌ها را گرفته است. چرا که در برخی از کاف‌شاپ‌ها بازی‌های رایانه‌ای و فکری نیز وجود دارد و یا اینترنت وای فای رایگان در اختیار آنان قرار می‌گیرد تا به وسیله گوشی‌های همراه خود وبگردی خود را ادامه دهند و دنباله فعالیت در فضا‌های مجازی را در آنجا پی می‌گیرند.

کافه نشینی روزمره؛ آسیب یا فرصت؟

وی در ادامه خاطر نشان کرد:  به همین جهت این وضعیت سبک زندگی در کشور ما هنوز تعریف نشده است و جایگاه خود را پیدا نکرده چراکه جوانان باید بدانند که هیچ ایرادی ندارد در هفته چند ساعت در این اماکن حضور یابند و با دوستان خود به گفتگو نشینند اما اینکه به عنوان یک برنامه روزانه در کار خود قرار دهند فقط اتلاف وقت و حرام دادن عمر خود می‌باشند. اگر در اروپا کافی‌شاپ وجود دارد کافه‌نشینی در هفته چندساعت وجود دارد. فرهنگ کافه‌نشینی مورد استفاده می‌باشد نه اینکه هرروز ساعت‌ها در آنجا بنشینند و با خوردن یک چای با دوستان خود وقت خود را در آنجا تلف کنند. جوانی بهترین دوران زندگی است که اگر از دست رفت دیگر قابل جبران و برگشت نیست.

کافی‌ شاپ‌ها دوباره به پاتوق‌ های روشنفکری تبدیل می‌شود؟

ابهری ضمن یادآوری دوران ابتدایی ورود این فضاها به کشور اظهار کرد: در قدیم یکی دو کافه تریا در تهران وجود داشت که پاتوق نویسندگان شعرا و روشنفکران بود و عصرها غوغایی در آنجا به پا می‌شد. از دوران صادق هدایت تا شاملو و اخوان ثالث و فروغ فرخزاد و امثال این‌ها در کافه‌هایی مثل کافه نادری یا مراکز دیگر حضور می‌یافتند یعنی تریا نشینی یکی از ابزار روشنفکری و تداوم بحث‌های سیاسی بود. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این سنت به دست فراموشی سپرده شد و به جای بحث‌های علمی و سیاسی جوانان به بحث‌های متفرقه روز مانند بحث‌های فیلم و هنر و امثال آن در دقایقی می‌پردازند و سپس به حرفهای عمومی خود بازمی‌گردند.

اقتصاد خانوارها دستخوش کافه‌نشینی‌ های لاکچری جوانان

ابهری در پاسخ به سوال خبرنگار گسترش نیوز در رابطه با تاثیر اقتصادی این کافه‌نشینی‌ها پاسخ داد: تاثیر کافی‌شاپ‌ها در سبد اقتصاد خانوار‌های ایرانی چندان موثر نیست چرا که جوانان با پرداخت پول اندک یک چای یا بستنی یا مشارکت کردن با دوستان خود در هزینه‌ها ساعت‌ها در این گونه اماکن وقت خود را سپری می‌کنند بنابراین هزینه‌ای به سبد خانوار ایرانی تحمیل نمی‌شود مگر نوجوانان و جوانان از پول تو جیبی خود در این مراکز هزینه نمایند. البته قرار داشتن کافی‌شاپ‌ها در مناطق مختلف جغرافیایی تهران و اینکه در شمال شهر باشند یا مناطق مرکزی و چه اقلامی در آن‌ها سرو می‌شود در بالا بردن هزینه موثر است. اگر افراد بخواهند یک سالاد سزار میل کنند شاید بیش از ۵۰ هزار تومان باشد اما خوردن یک بستنی ساده و یا قهوه و چای و نوشیدنی‌ها چندان هزینه‌ای ندارد مگر اینکه به کافی‌شاپ‌های لوکس تهران و شهرهای بزرگ که در برج‌ها و در مال‌ها وجود دارد بروند که  هزینه‌های بسیار سنگینی دارند و از عهده خانواده‌های متوسط و فرزندان خانواده‌های حقوق بگیر خارج می‌باشد.

این آسیب‌شناس اجتماعی در رابطه با تاثیر اجتماعی این فضاها  افزود: کافی‌شاپ‌ها در زندگی اجتماعی مردم اثر چندانی ندارند. قشر کارمند کارگر و کسانی که صبح تا عصر مشغول کار هستند چندان وقتی برای این اماکن ندارند اما در مورد جوانان و دانشجویان و دانش‌آموزان اثری در زندگی آن‌ها دارد و آن پرکردن اوقات فراغت با یک حرکت سالم می‌باشد.

گزارش از افسانه سالاری