همه مناطق آزاد ایران ورشکسته هستند!

اخیراً یکی از کاربران توئیتر از سفر حجت‌الله عبدالملکی، دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی به چین در قالب هیئت ۶۰ نفر با هدف جذب سرمایه‌گذاری خبر داد. این کاربر در ادامه به طرح این پرسش پرداخت که وزیر برکنار شده قبل از سفر به پکن اعلام کند در نمایشگاه بسته‌های سرمایه‌گذاری مناطق آزاد که در روزهای اخیر در سلیمانیه عراق، ارمنستان و نیز در مشهد مقدس برگزار شد، به طور مشخص چند ریال جذب سرمایه واقعی داشته است؟

در همین راستا، مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با خبرنگار گسترش‌نیوز ضمن ارزیابی عملکرد مناطق آزاد گفت: اگر آمار عملکرد مناطق آزاد را در نظر بگیرم، تقریباً همه مناطق آزاد ایران زیان‌ده هستند، به عبارت دیگر انزلی، چابهار، کیش و قشم همگی ورشکسته هستند. حتماً عبدالملکی هم این آمار زیان‌ده را مشاهده کرده اما تاکنون اقدام عملی از او برای جلوگیری از این زیان مشاهده نکردیم. لذا تحلیل ما این است که قوانین گمرکی، پولی بانکی، تسهیلات بانک مرکزی، مناطق آزاد را به عنوان شهری در داخل کشور در نظر می‌گیرند به همین دلیل مناطق آزاد نمی‌توانند فعالیت کنند. برای نمونه بانک مرکزی به مناطق آزاد ارز نمی‌دهد بنابراین می‌خواهد چه نظارتی بر تبادل ارزی در مناطق آزاد داشته باشد.

او افزود: مناطق آزاد ایران باید مانند دبی باشند به این ترتیب که فردی تجارت می‌کند، صادر می‌کند، وارد می‌کند، آیا بانک مرکزی مبادلات ارزی دبی را هم نظارت می‌کند؟ حتماً خیر و یا در مورد دیگری، چرا گمرک بر ورود و خروج اجناس در مناطق آزاد کنترل می‌کند؟ در مناطق آزاد باید اجناس آزادانه وارد و خارج شوند. نقش گمرک در اینجا چیست؟ البته خود گمرک می‌گوید ما بر روی کالایی که قرار است وارد سرزمین اصلی شوند، کنترل کنیم. در مجموع بر روی هر کدام از مناطق ایران دست بگذاریم وضعیت به همین ترتیب است. بنابراین  در شرایط فعلی در مناطق آزاد تولید و تجارت شکل نگرفته است. اگر نوع نگاه‌ها به مناطق آزاد ایران مانند نوع نگاه به هنگ‌‎کنگ و دبی باشد و برای نمونه قوانین منطقه آزادی نظیر سنگاپور را الگو قرار بدهیم، همه قوانین مناطق آزاد کشور را از طریق قوانین آنها اصلاح کنیم، در نهایت باید توقع داشته باشیم مناطق آزاد ما نقش خود را به خوبی اجرا کنند.

در حال حاضر میان قوانین داخلی با مناطق آزاد تفاوتی وجود ندارد

دانشمند در ادامه تصریح کرد: در حال حاضر میان قوانین داخلی با مناطق آزاد تفاوتی وجود ندارد. در حالی که می‌توان کالای نیمه ساخته را وارد مناطق آزاد کرد و تبدیل به کالای نهایی شود و یا کالاهای یدکی وارد و مونتاژ کرده آن وقت همان کالا را از منطقه آزاد به کشورهای دیگر صادر کنیم. این اقدام هیچ ارتباطی با سرزمین اصلی ندارد. اگر این اتفاق در مناطق آزاد صورت بگیرد، سرمایه‌گذاری توسعه پیدا می‌کند، سرمایه وارد آنجا می‌شود و شروع به کار کردن می‌کنند. واقعیت امر این است که تکلیف مناطق آزاد روشن است مانند دبی می‌گوید هر جنسی وارد و خارج شود ۵ درصد دریافت می‌کنم.

عبدالملکی برای سفر به چین از تاجران دعوت نکرده

این عضو اتاق ایران با اشاره به سفر عبدالملکی به چین و اینکه آیا از تاجران برای حضور در این سفر دعوت شده یا خیر؟ اظهار کرد: بنده نشنیدم که عبدالملکی از بنده یا دوستان فعال در حوزه تجارت برای سفر به چین دعوت کرده باشد. اما نکته اصلی درباره سفر  رئیس مناطق آزاد به چین این است که نگاه کنند به چه کشوری می‌خواهند سفر کنند.

چین به دلیل FATF در ایران سرمایه‌گذاری کند

دانشمند ادامه داد: در حال حاضر چین دارای مشکل است، کما اینکه به تورم منفی دچار شده به این معنی تقاضا در بازار وجود ندارد، قیمت کالاها رو به پایین است که اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، تولیدی‌ها ذر این کشور تعطیل شده و بیکاری افزایش پیدا می‌کند. لذا در حال حاضر چین دچار مشکل است و از طرفی این کشور نمی‌تواند در ایران سرمایه‌گذاری کند چراکه هنوز FATF در ایران حل نشده و مورد دیگر اینکه تحریم‌های آمریکایی برطرف نشدند.

پروژه‌های خود را میدان‌های نفتی ایران مانند آزادگان و یا در پارس جنوبی نیمه کاره رها کردند و رفتند، بنابراین وقتی چنین پروژه‌هایی را رها کردند به این سادگی حاضر نیستند به ایران برگردند و در مناطق آزاد سرمایه‌گذاری کنند.

او درباره اینکه بنابراین مدیر مناطق آزاد با آگاهی از این وضعیت چین، چرا با هدف جذب سرمایه‌گذاریی به این کشور سفر می‌کند؟ متذکر شد: صحبت بنده این است که در شرایطی از چین می‌خواهند در ایران سرمایه‌گذاری کند که این کشور پروژه‌های خود را میدان‌های نفتی ایران مانند آزادگان و یا در پارس جنوبی نیمه کاره رها کردند و رفتند، بنابراین وقتی چنین پروژه‌هایی را رها کردند به این سادگی حاضر نیستند به ایران برگردند و در مناطق آزاد سرمایه‌گذاری کنند.

دانشمند در واکنش به اینکه با توجه به اینکه چین بارها پروژه‌های خود را در ایران نیمه‌کاره رها کرده، چه الزامی برای سفر هیئت ۶۰ نفره از طرف دولت به چین وجود دارد؟ ابراز کرد: درباره خرج و مخارج سفر به چین اطلاعاتی در دسترس نیست شاید در میان آن ۶۰ نفر یک نفر پیدا شده که هزینه سفر را پرداخت کند اما صحبت بنده این است که نتیجه سفر این هیئت ایرانی به چین چه خواهد بود؟ آیا برآوردی درباره عوایدی آن صورت گرفته؟ در مجموع به نظر می‌رسد که در حال حاضر چینی‌ها حاضر نیستند که در ایران سرمایه‌گذاری کنند، البته در افغانستان سرمایه‌گذاری کرده و می‌کنند چراکه کابل مشکل FATF و تحریم‌های این  کشور به اندازه ایران نیست، لذا چین در افغانستان سرمایه‌گذاری می‌کند اما در ایران چنین کاری را انجام نمی‌دهند.

چین عطای ایران را به لقایش بخشید

او با تاکید بر اینکه ایران در مناطق آزاد در حال اعتماد کردن به کشوری است که خلف وعده کرده، خاطرنشان کرد: بنده اگر به جای عبدالملکی باشم در اولین اقدام قانون مناطق آزاد را درست می‌کنم، همه قوانین و بخشنامه‌های سابق را بیرون می‌ریزم و می‌گویم الگوی ما سنگاپور، هنگ‌کنگ، دبی و یا سایر موارد است، و طبق همان، قوانین خود را برای مناطق آزاد تظیم می‌کنم آن وقت با فرمول جدید با مردم گفتگو می‌کنیم. چراکه کشورهایی نظیر چین یک بار به کیش و قشم و این مناطق آمدند، موفق نبودند، رفتند و به عبارتی عطا را لقا بخشیدن رفتند.

دانشمند ضمن ارزیابی نتایج دستاوردهای نمایشگاه بسته‌های سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد یادآور شد: آنچه در پروتکل نوشته می‌شود با آن سرمایه‌ای که وارد چرخه می‌شود یک مقوله دیگر است. در حال سازمان جذب سرمایه‌گذاری خارجی را داریم که این سازمان اعلام می‌کند پروتکل‌های جذب سرمایه ۸ میلیارد است اما آنچه در واقعیت اتفاق افتاده، ۱ میلیارد است. لذا در این قبیل نمایشگاه‌ها پروتکل امضا می‌شود اما هیچ تعهدی برای طرفین وجود ندارد. لذا همه موارد فقط روی کاغذ است در حقیقت اینکه بیل به زمین بزند و پول بیل و زمین را بدهد، سرمایه‌گذاری می‌شود.